Lightagtylyk diodlary, köplenç ýagtylyk çykarmak üçin elektronlaryň we deşikleriň rekombinasiýasy arkaly energiýa çykarýan ýagtylyk çykaryjy enjamlar ulanylýar.Yşyklandyryş pudagynda giňden ulanylýar.[1] Lightagtylyk diodlary elektrik energiýasyny ýeňil energiýa öwürip biler we häzirki zaman jemgyýetinde yşyklandyryş, tekiz panelli displeýler we lukmançylyk enjamlary ýaly giň ulanyşa eýe bolup biler.[2]

Bu görnüşli elektroniki komponentler 1962-nji ýylda ýüze çykypdyr. Ilkinji günlerde olar diňe pes yşykly gyzyl çyrany çykaryp bilýärdiler.Soň bolsa beýleki monohromatiki wersiýalar işlenip düzüldi.Häzirki wagtda çykyp bilýän ýagtylyk görünýän ýagtylyga, infragyzyl we ultramelewşe ýagtylyga ýaýrady we ýagtylygy hem ep-esli ýokarlandy.Inagtylyk.Ulanyş görkeziji çyralar, ekran panelleri we ş.m. hökmünde hem ulanyldy;Tehnologiýanyň yzygiderli ösmegi bilen displeýlerde we yşyklandyryşda ýagtylyk diodlary giňden ulanyldy.

Adaty diodlar ýaly, ýagtylyk çykaryjy diodlar PN çatrygyndan durýar we olar bir taraplaýyn geçirijilige hem eýe.Öňdäki naprýa .eniýe ýagtylyk çykaryjy dioda ulanylanda, P meýdanyndan N meýdanyna sanjylýan deşikler we N meýdanyndan P meýdanyna sanjylýan elektronlar degişlilikde N sebitindäki elektronlar we boşluklar bilen aragatnaşykda bolýarlar. P çatrygynyň birnäçe mikronynda P meýdançasynda.Deşikler birleşýär we öz-özünden emissiýa floresan öndürýär.Dürli ýarymgeçiriji materiallardaky elektronlaryň we deşikleriň energiýa ýagdaýy dürli-dürli.Elektronlar we deşikler birleşende, goýberilen energiýa birneme tapawutlanýar.Näçe köp energiýa goýberilse, çykýan ýagtylygyň tolkun uzynlygy şonça gysga bolar.Köplenç gyzyl, ýaşyl ýa-da sary ýagtylyk berýän diodlardyr.Lightagtylyk çykýan diodyň ters bölek naprýa .eniýesi 5 woltdan uly.Öňe çykýan wolt-amper häsiýetli egrisi gaty dik we diodyň üsti bilen toky dolandyrmak üçin tok çäklendiriji rezistor bilen yzygiderli ulanylmaly.

Lightagtylyk çykýan diodyň esasy bölegi P görnüşli ýarymgeçirijiden we N görnüşli ýarymgeçirijiden ybarat wafli.P görnüşli ýarymgeçiriji bilen PN görnüşli birleşme diýlip atlandyrylýan N görnüşli ýarymgeçirijiniň arasynda geçiş gatlagy bar.Käbir ýarymgeçiriji materiallaryň PN çatrygynda, sanjym edilen azlyk göterijiler we köp göterijiler birleşende, artykmaç energiýa ýagtylyk görnüşinde çykýar we şeýlelik bilen elektrik energiýasyny göni energiýa öwürýär.PN çatrygynda ters naprýa .eniýe ulanylanda azlyk göterijilere sanjym etmek kyn, şonuň üçin yşyk çykarmaýar.Oňyn işleýän ýagdaýynda (ýagny iki ujuna polo positiveitel naprýa .eniýe ulanylýar), tok LED anoddan katoda akanda, ýarymgeçiriji kristal ultramelewşe reňkden infragyzyl reňklere dürli reňkleriň ýagtylygyny çykarýar.Lightagtylygyň intensiwligi tok bilen baglanyşyklydyr.